Saatleri Ayarlama Enstitüsü

Saatin kendisi mekan, yürüyüşü zaman, ayarı insandır... Bu da gösterir ki, zaman ve mekan, insanla mevcuttur! 

 Benim nazariyem şudur ki, insanlar kainatın sahibi olmak üzere yaratıldıkları için, eşya onlara uymak tabiatındadır. Saatler de böyledir. Sahiplerinin mizaçlarındaki ağırlığa, canı tezliğe, evlilik hayatlarına ve siyasi akidelerine göre yürüyüşlerini ister istemez değiştirirler. Sahibinin en mahrem dostu olan, bileğinde nabzının atışına arkadaşlık eden, göğsünün üstünde bütün heyecanlarını paylaşan, hulasa onun hararetiyle ısınan ve onu uzviyetinde benimseyen , yahut masasının üstünde, gün dediğimiz zaman bütünü onunla beraber bütün olup bittisiyle yaşayan saat, ister istemez sahibine temessül eder, onun gibi yaşamaya ve düşünmeye alışır.

Fazla teferruata girmeden şurasını da işaret edeyim ki, saat kadar derin olmasa bile bu benimseme ve uyma keyfiyeti bütün eşyamızda vardır.Eski şapkalarımız, ayakkabılarımız, elbiselerimiz gün geçtikçe bizden bir parça olmazlar mı? Onları sık sık değiştirmek istemeyişimiz de bu yüzden değil midir? Yeni bir elbise giyen adam az çok benliğinin dışına çıkmışa benzer: Kendinden uzaklaşmak, ona bir değişikliğin arasından bakmak ihtiyacı, yahut “ ben artık bir başkasıyım! ”diyebilmek saadeti.”

Ahmet Hamdi Tanpınar / Saatleri Ayarlama Enstitüsü 

*

Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nü okuduğumda bir dönem Halit Ayarcı ve Hayri İrdalla yatıp kalktığımı  hatırlıyorum. Bu kadar güzel bir kitabı okumak için neden bu kadar geç kaldığımı düşünüp kendi kendime kızmıştım. Ama akabinde farklı bir dönemde yada farklı bir yaşta okumuş olsaydım kitabı yine güzel bulacak fakat aynı çıkarımları yapamayacak, farklı bir bakış açısıyla kitabı değerlendiremeyecektim. Her şeyin uygun bir zamanı olduğunu ve o zaman gelmeden elinize ne ulaştıysa onun faydasız belki de kıymetsiz kalacağını düşünürüm. Kitaplar da böyledir. Nietzsche 'yi 20'li yaşlarda okumakla 30'lu yaşlarda okumak arasında fark vardır. Gelişen algılarınızla yapacağınız çıkarımlar farklı olur. 

Kitapla ilgili daha uzun konuşmak isterim, özellikle de beni oldukça etkileyen iki karakterin felsefeleri hakkında fakat başka bir yazıda ve altını kendi çizdiğim satırlarla ... Kitaplarımın arasında ilk beş'in içindedir Saatleri Ayarlama Enstitüsü. Okuduysanız yeniden okumak için şayet okumadıysanız başlamanız için sebep olsun.